Αθλητική αυτοπεποίθηση και πως να την ενισχύσουμε

Η αυτοπεποίθηση αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα για την απόδοση των αθλητών. Αναφέρεται στην πίστη που έχει κανείς για τον εαυτό του, την ικανότητά του να επιτύχει τους στόχους του.

Η αυτοπεποίθηση καλλιεργείται από την παιδική ηλικία, από τότε που το άτομο έχει και τις πρώτες του αλληλεπιδράσεις με το περιβάλλον του. Μπορούμε να διακρίνουμε σε αυτοπεποίθηση ως χαρακτηριστικό της προσωπικότητας ή αυτοπεποίθηση σε συγκεκριμένη κατάσταση, όπως στον αθλητισμό.

Ανάπτυξη αθλητικής αυτοπεποίθησης

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που καθορίζουν την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και συνοψίζονται παρακάτω:

• Ικανότητες/ δεξιότητες: προκειμένου να μπορεί κανείς να έχει εμπιστοσύνη στις ικανότητές του, χρειάζεται να διαθέτει πραγματικά αυτές τις ικανότητες. Στην περίπτωση των αθλητών τέτοιες ικανότητες μπορούν να είναι για παράδειγμα η αντίληψη και η ταχύτητα.
• Προσπάθεια & βελτίωση: η συνεχής προσπάθεια, οι προπονήσεις, η επίτευξη των στόχων των προπονήσεων, η πειθαρχία, συμβάλλουν στη βίωση θετικών συναισθημάτων και την ανάπτυξη της εμπιστοσύνης προς τον εαυτό. Η αίσθηση της βελτίωσης και προόδου μέσω και της ανατροφοδότησης των άλλων αποτελεί βασικό παράγοντα για την πίστη στον εαυτό και τις προσπάθειές του.
• Ύπαρξη υγιών προτύπων: η ύπαρξη προτύπων στη ζωή των νεαρών αθλητών είναι πολύ σημαντική και αναφέρεται όχι μόνο στο θαυμασμό που μπορεί να έχουν προς αυτά, αλλά ακόμα και στη μίμηση συγκριμένων τεχνικών που θα μπορούσαν να συμβάλλον στη βελτίωσή τους.
• Αίσθημα Επίτευξης: από μικρή ηλικία οι γονείς, αλλά και οι προπονητές μπορούν να φροντίσουν για την παροχή ευκαιριών βίωσης μικρών επιτευγμάτων, ώστε τα παιδιά να χτίσουν σταδιακά την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.
• Σημαντικοί Άλλοι: η θετική εικόνα των σημαντικών για το παιδί ανθρώπων (γονείς, προπονητές, συναθλητές, φίλοι) μπορεί να επηρεάσει άμεσα την εικόνα που έχει το ίδιο για τον εαυτό του.
• Επιβράβευση/ θετική ανατροφοδότηση: οι σημαντικοί άλλοι μπορούν να παράσχουν ανατροφοδότηση στο παιδί για τα θετικά του στοιχεία και να ενισχύσουν έτσι την πίστη στον εαυτό του. Χρειάζεται να δίνεται έμφαση στη βελτίωση των δεξιοτήτων του αθλητή και όχι στο αποτέλεσμα του αγώνα.
• Στήριξη: όταν οι σημαντικοί άλλοι δείχνουν εμπιστοσύνη στον αθλητή, τις ικανότητες, τις αποφάσεις, τις προσπάθειές του, τότε και ο αθλητής είναι πιθανότερο να καλλιεργήσει την αίσθηση εμπιστοσύνης προς τον εαυτό τους.

Στην συνέχεια παρατίθενται κάποιες τεχνικές ανάπτυξης ή βελτίωσης της αυτοπεποίθησης σε αθλητικά πλαίσια. Να τονίσουμε ότι δεν ταιριάζουν όλες οι τεχνικές σε όλους. Επίσης κάποιοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο, καλύτερη εκπαίδευση ή και βοήθεια από κάποιον ειδικό.

Το σημαντικό είναι ότι όλοι οι αθλητές μπορούν να ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση τους και μάλιστα είναι σημαντικό να γνωρίζουν τις τεχνικές ακόμα κι αν στο απρόβλεπτες πιστεύουν ότι δεν έχουν πρόβλημα με την αυτοπεποίθηση τους.

Τεχνικές βελτίωσης της αθλητικής αυτοπεποίθησης

• Αυτό-διάλογος: μπορούμε να εκπαιδεύσουμε το παιδί να μιλά στον εαυτό του με θετικές λέξεις και φράσεις όπως «Πάμε!», «Θα τα καταφέρω!», «Μπορώ!». Με τη χρήση αυτών των λέξεων μπορεί να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του και να αυξηθούν τα θετικά του συναισθήματα.
• Αυξημένη δυσκολία ασκήσεων στην προπόνηση: όσο αυξάνεται η απαιτητικότητα και η δυσκολία του προγράμματος της προπόνησης, τόσο αυξάνεται και η προσπάθεια βελτίωσης των παιδιών. Η αίσθηση επίτευξης όταν ανταπεξέρχονται επιτυχώς σε μία δύσκολη προπόνηση μπορεί να αυξήσει την αυτοπεποίθηση και αυτό-αποτελεσματικότητά τους.
• Ενθάρρυνση σημαντικών άλλων: η ενθάρρυνση λεκτική και μη λεκτική και η παροχή θετικής ανατροφοδότησης μπορεί να αυξήσει την κινητοποίηση των αθλητών και να συμβάλλει στην καλλιέργεια και διατήρηση της αυτοπεποίθησής τους.
• Διαχείριση της αποτυχίας: εξαιρετικής σημασίας είναι η διαχείριση της αποτυχίας/ ήττας για τους αθλητές. Χρειάζεται τα παιδιά να νιώθουν ασφάλεια, να γνωρίζουν πως η αποτυχία επιτρέπεται και είναι ανθρώπινη και να ενθαρρύνονται για βελτίωση. Η διαχείριση της αποτυχίας από τους σημαντικούς άλλους είναι καθοριστική στην περίπτωση αυτή.

Καρακασίδου Ειρήνη

Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος